LOLITA

Lolita liburua irailan argitaratuko duzu 
 Eskermile anitz zure arreta gatik Lucien Etxezaharreta.

Lola Sarratearekin topatzea ez da ahazten den zerbait.

Bere baitan duen kemena eta sorkuntza nahiak halako

leinuru bat ematen dio. Belateko maldan den Almandozetik

bere zuzia dakar. Iduriz bertatik atera ur errekak Baztan

erreka Bidasoa bilakatuarekin bat eginez. Uren bideak,

denek badakigu, itsasora eremaiten gaituela bertatik beste

mundu guzietara. Hori izan da ere Lolaren bidea. Iturrien

ura berritzen dela etengabe, gogoetatsu egon gaitezke zer

indar berezik horrela jartzen duen ur xirripa xumea itsaso

bilakatzeraino.

Bide hori «armarririk gabeko baserrian» hasi zuen.

Gure lehengo aita eta amek kartsuki biziarazten zuten

eta lanaren bortitzak inoiz itzaltzen zuen biziaren seaska

txoko goxo horietarik batean. Eta horren jarraipenaren

hemen irakurtzeko zoriona eskaintzen digu. Hitzak dira

hitzak, poetak «ahal bezalakoak» direla deklaratu zuen

baina sendituaren, gozatuaren eta minaren azaltzeko lehen,

orain eta gero, baitezpadakoak dira. Hitzak direla hitzak

eta denek ez dituztela menperatzen ahal ustea hedatua da

gure herrian. Hitzak denenak direla aldarrikatu behar da

berriro, denetan. Eta hitzek ona eta gaitzaren egiteko ahala

dute, Esopek onerako bezain txarrerako balio duela hitzak

zuzenki erran zuen.

Liburu honen biziaren jarioan hau bide atseginak,

baina arrosak bezala arantzaz beteak ere. Ameriketako

bazterretara eta Afrikara ere joaten gara kontakizun hauekin

baina azpimarra daiteke hemengo urratsak begiak irekirik

egin dituela idazleak.

Inor ez da hotzik aterako hemengo ixtorio hauek

irakurtu ondoan. Orrialdez orrialde zerbaitek agintzen

du bururaino eremaitea irakurketa. Bazterketa eta

bidegabekeriarekin topatu den emaztea dugu hemen.

Eta ez bakarrik bere bizitzan, baina ere ikusi eta jakin

dituenekin. Eta hori, bizi bizirik, erakusten digu, zintzotasun

handiarekin, egiari zor zaiona ateratuz.

Gure herria, Baztan eskualdea, eta beste guziak, ez

da beste munduak baino hobea, bortizkeria, maiz izkutua,

nagusi da gure etxe, borda, mendi erreketan, jaun eta

boteretsuen agindu eta jarreretan. Ago agote! Oihu hori

entzun da menderen mende hemen, kanpotarra omen den

horren gaitzesle, bazterle, hiltzaile ere batzuetan. Umorezkoa

ote da Lolaren lore untzien salbatzeko borrokaren

kondaira hori herrian ereman zuena? Samintasunez jantzia

da, gehiengoaren lege itsu bihotz gabekoaren menpe

jartzen den legea, zoriona lerrokatzearen eta berdintasun

itotzailearen menpe jartzen duena.

Zenbat pertsona hunkigarrirekin ez gaitu uzten

liburuak! Martina Mendiolako neska gaixoa, Juana Josefa

herritarrek basaki erahila, Camila haurdun zena, Maialen

gerra zikin batean bere maitaleak galdua... Zor diegula

bederen oroitzea, iragana ezin aldatuzkoa baita, baina haren

aipamena hazkurri dugu. Baztandarrek hainbeste kurritu

Ameriketara ere joaten gara liburuan. Konkistadore haien

basakeri, esplotazio gogoetetarik ibiliz maiz. Han ditugula

gure senideak, mundu berria eraikitzean hemengo bereko

bidegabekerietan, baina gureak dira eta mundu berdinean

garela oroitarazten digu horrek. Biharkoa berritzekoa eta

arraeraikitzekoa dela!

Lolak topatu Lais Korintokoak, «amodioaren

baratza» eraiki zuenak, maitasun librea aldarrikatuz poesia

eta bertsoz, etzekien gure Pedro Axular apaiz sabantak

egun batez haragiaren bekatuaren gaitzesteko eredutzat

hartuko zuela demostratuz bekatuari betiere bere ondotik

urrikia darraiola. Libertateari egin Lolaren keinu polita dugu

hor. Batzuetan umorea ez dela beti Boris Vianek zioen

«etsipenaren kortesia».

Eskertzekoa da Lola Sarratea, artista, sortzaile eta so

egile fina, Baztango mendi eta lurrek sortu zigutena.

Lucien Etxezaharreta